Cancelen maar! Dit is waarom plannen afzeggen zo aantrekkelijk is

Zeg jij vaak plannen af?

We maken allemaal wel eens plannen op een moment dat we vol goede moed en sociaal enthousiasme zitten. Je zegt ‘ja’ tegen een etentje, een borrel of een dagje weg – leuk, gezellig, even onder de mensen zijn. Op dat moment lijkt het een topidee. Maar zodra de dag zelf aanbreekt, slaat de sfeer vaak om. De motivatie is ver te zoeken, het bed ligt heerlijk, en de gedachte aan douchen, aankleden en de deur uitgaan voelt ineens als een hele opgave. Plots klinkt je plannen afzeggen een stuk aantrekkelijker dan gezellig samenzijn. Herkenbaar?

En het gekke is: zodra je je plannen afzegt, voelt het als een opluchting. Even geen verplichtingen, geen drukte – gewoon lekker chillen. Maar waarom voelt dat eigenlijk zo goed? Waarom kiezen we steeds vaker voor comfort en rust, zelfs als we weten dat we iets leuks zouden kunnen meemaken?

Waarom voelt plannen afzeggen zo goed?

Er zijn verschillende redenen waarom we plannen afzeggen soms juist fijn vinden. Voor sommige mensen kost sociaal contact nu eenmaal veel energie. Voor hen voelt afspreken eerder als een verplichting dan als iets ontspannends – een taak die hoort bij het onderhouden van vriendschappen. En soms is het gewoon zo dat je de mensen met wie je iets gepland hebt eigenlijk niet eens zó leuk vindt. Als je dan je plannen afzegt, win je er niet alleen rust mee, maar ook een hele vrije dag – die je precies kunt invullen zoals jij dat wil. Misschien met iets productiefs, of gewoon door lekker te doen waar je zin in hebt.

Daarnaast speelt ook mee dat we steeds meer gewend zijn geraakt aan de rust van ons eigen huis. We vinden het soms ontzettend fijn om in onze eigen bubbel te blijven en sociale dingen vooral digitaal te regelen. Het is simpelweg makkelijker én goedkoper om thuis te blijven dan om je helemaal klaar te maken en de deur uit te gaan.

Toch zit er vaak meer achter dan alleen gemak. Volgens psychologen komt het regelmatig voor dat mensen last hebben van anticiperende angst. Dat betekent dat plannen in eerste instantie leuk lijken – als ze nog ver weg zijn. Maar zodra het moment dichterbij komt, begin je er tegenop te zien. Je gaat piekeren: over de drukte, de gesprekken, het buiten je comfortzone zijn. En dan voelt thuisblijven als de veiligere keuze.

Dit is waarom je niet té vaak plannen moet afzeggen

En nee, af en toe je plannen afzeggen is helemaal niet erg – soms heb je het gewoon even nodig. Maar als het te vaak gebeurt, kan dat op de lange termijn toch best wat gevolgen hebben. Niet alleen voor je sociale leven, maar ook voor je mentale gezondheid.

Ten eerste kunnen vrienden zich na verloop van tijd buitengesloten of niet belangrijk voelen als je steeds op het laatste moment afzegt. Ook al bedoel je het niet zo, het kan overkomen alsof je er eigenlijk geen zin in hebt – of erger nog: alsof zij niet de moeite waard zijn. En niemand vindt het leuk om te voelen alsof ze een soort back-up vriend zijn.

Daarnaast werkt plannen afzeggen op de korte termijn misschien kalmerend, zeker als je last hebt van anticiperende angst, maar op de lange termijn kan het juist averechts werken. Als je telkens iets uit de weg gaat omdat het je zenuwachtig maakt, loop je het risico in een patroon te komen waarin je sociale situaties steeds spannender gaat vinden. Dat zorgt ervoor dat je je juist nog meer terugtrekt – en dat is zonde.

Juist door tóch te gaan, kun je jezelf verrassen. Het voelt misschien ongemakkelijk van tevoren, maar als je eenmaal ergens bent, merk je vaak dat het eigenlijk best meevalt – of zelfs leuk is. Je geeft jezelf de kans op nieuwe ervaringen, spontane momenten en herinneringen die je thuis op de bank nooit had gehad. En hoe vaker je zulke dingen toch doet, hoe meer vertrouwen je opbouwt in jezelf!

Wanneer is het wel oké om af te zeggen?

Toch zijn er genoeg momenten waarop het gewoon niet anders kan, en dan mag je best eens je plannen afzeggen. Als je bijvoorbeeld ziek bent, emotioneel uitgeput bent of een mentale off-day hebt, dan hoef je jezelf echt niet te forceren om tóch te gaan. Je gezondheid – mentaal én fysiek – gaat voor, altijd!

Wel is het slim om jezelf af en toe af te vragen waarom je precies afzegt. Als je merkt dat je steeds weer dezelfde reden gebruikt (bijvoorbeeld ‘ik ben zo moe’ of ‘ik trek het sociaal even niet’), dan is het misschien tijd om te reflecteren. Misschien zeg je te vaak ‘ja’ tegen plannen terwijl je eigenlijk geen ruimte voelt. Of er zit iets diepers achter – iets wat aandacht verdient, zoals overbelasting of mentale struggles die je al een tijdje meesleept.

Daarnaast is het belangrijk, dat wanneer je plannen afzegt, je wel eerlijk bent. Je plannen afzeggen omdat er ineens iets leukers langskomt? Niet zo chique. Vriendschappen draaien om respect en tijd voor elkaar vrijmaken, ook als het even niet perfect uitkomt. Vooral als het om iets gaat dat belangrijk is voor die ander – een verjaardag, een lastig moment of gewoon een etentje waar ze veel zin in hadden – dan is jouw aanwezigheid vaak meer waard dan je denkt.

Waarom spontane plannen vaak de beste keuze zijn

Heb je nog steeds moeite met het niet afzeggen van plannen? Probeer dan eens iets spontaan te doen. In plaats van eerst alles tot in de puntjes te plannen en jezelf gek te maken met twijfels, stap je gewoon in de actie. Spontane plannen geven je die angst niet – je zegt simpelweg ‘ja’ en gaat, zonder te veel na te denken. Dit maakt het veel makkelijker om te genieten van het moment, zonder dat je het allemaal in je hoofd hebt zitten!